Uogólnione zaburzenie lękowe

Uogólnione zaburzenie lękowe charakteryzuje się uporczywie występującym martwieniem się i lękiem. Lęk jest nieproporcjonalny do rzeczywistego wpływu na życie wywołujących go sytuacji. Dana osoba doświadcza uporczywego lęku bez objawów innych zaburzeń lękowych takich jak napady paniki, fobie i obsesje.

Uogólnione zaburzenie lękowe – objawy

Do cech charakterystycznych uogólnionego zaburzenia lękowego należy ciągłe zamartwianie się, którym towarzyszy:

• niepokój – poczucie podenerwowania, uczucie napięcia wewnętrznego,
• problemy ze snem (bezsenność),
• męczliwość,
• trudności z koncentracją lub uczucie pustki w głowie,
• drażliwość,
• napięcie mięśni.

Dana osoba doświadcza tych objawów na tyle dotkliwie, że utrudniają jej one funkcjonowanie w relacjach społecznych, zawodowych i innych kluczowych obszarach codziennego funkcjonowania.

Uogólnione zaburzenie lękowe – diagnoza

Aby zdiagnozować uogólnione zaburzenie lękowe u danej osoby muszą wystąpić następujące objawy (za DSM-V):

1. Nadmierny lęk lub obawy przed przyszłymi wydarzeniami występują prawie codziennie  przez okres co najmniej 6 miesięcy. Lęk i obawy dotyczą co najmniej dwóch obszarów życiowych (praca, finanse, relacje, rodzina, itp.)
2. Dana osoba nie jest w stanie poradzić sobie z objawami i je kontrolować.
3. Oprócz punktu A, muszą wystąpić co najmniej trzy z sześciu poniższych objawów:
   1. 1. Niepokój, nerwowość lub napięcie emocjonalne.
      2. Łatwe męczenie się.
      3. Problemy z koncentracją uwagi lub uczucie pustki w głowie.
      4. Drażliwość.
      5. Wzmożone napięcie mięśniowe.
      6. Problemy z zasypianiem, wstawaniem lub niespokojny sen/niewysypianie się.
4. Symptomem mogą być również nudności, wymioty i przewlekłe bóle brzucha.
5. Istnienie zaburzenia nie może zostać przypisane zażywaniem leków lub używek oraz nie mogą być następstwem innych chorób takich jak, np. nadczynność tarczycy.
6. Zaburzenia nie można wyjaśnić za pomocą innych przyczyn.

Uogólnione zaburzenie lękowe – przebieg

Osoba doświadczająca uogólnionego zaburzenia lękowego z reguły ma dużo zmartwień. Mimo odczuwanego z tego powodu dyskomfortu nie potrafi zapanować nad swoimi obawami a ich intensywność i częstość jest niewspółmierna do rzeczywistego prawdopodobieństwa wystąpienia budzących strach zdarzeń. Osoba z uogólnionym zaburzeniem lękowym niejako martwi się „na zapas”. Często stosunkowo błahe sprawy potrafią być problemem intensywnego lęku i obaw. Świadomość nadmierności własnego martwienia się nie zmienia faktu, że dana osoba nie potrafi kontrolować objawów związanych z doświadczanym lękiem. Przedmiot lęku są obawy związane z:

• utratą kontroli,
• poczuciem bezradności,
• porażką,
• obawą przed odrzuceniem,
• śmiercią i chorobą.

Uogólnione zaburzenie lękowe może zostać zaostrzone przez każdą stresującą sytuację, np. wysokie wymagania w pracy, konflikt w związku, choroba, cokolwiek co jest oceniane jako zagrażające.

Uogólnione zaburzenie lękowe może się rozwinąć w każdym okresie życia. Często współwystępuje z depresją. Należy w takim przypadku określić, które zaburzenie jest pierwotne, a które wtórne. Uogólnionemu zaburzeniu lękowemu może współtowarzyszyć fobia społeczna, fobia specyficzna czy zaburzenie lękowe z napadami paniki.

Uogólnione zaburzenie lękowe dwukrotnie częściej dotyka kobiet. U dzieci i młodzieży przedmiotem zmartwień jest zazwyczaj nauka w szkole lub obawa przed niepowodzeniami sportowymi. W przypadku dorosłych lęk może dotyczyć różnych obszarów funkcjonowania.

Za przyczynę uznaje się kombinację dziedziczności, czynników neurobiologicznych i predysponujących doświadczeń z okresu dzieciństwa, takich jak nadmierne oczekiwania rodziców, porzucenie lub odrzucenie przez rodziców bądź też modelowanie przez nich martwienia się.

Uogólnione zaburzenie lękowe – leczenie

Do najskuteczniejszych i najbardziej zaawansowanych metod leczenia uogólnionego zaburzenia lękowego należą:

• Trening relaksacyjny – stosowanie ćwiczeń oddechowych, głęboka relaksacja mięśniowa, ćwiczenia fizyczne.
• Trening uważności – ćwiczenie nieosądzającego obserwowania strumienia własnych myśli i uczuć w chwili obecnej.
• Kontrola poznawcza – szczególny nacisk kładziony jest na mowę wewnętrzną, identyfikowanie i zastępowanie lękogennych myśli. Przedmiotem pracy jest eliminacja katastroficznych myśli i niefunkcjonalnych przekonań.
• Ekspozycja – konfrontowanie się z lękowymi wyobrażeniami oraz kontrola częstości zachowań łagodzących lęk.
• Rozwiązywanie problemów – podejmowanie działań i opracowywanie strategii rozwiązania problemów zamiast zamartwiania się.
• Styl życia – wypracowanie nawyków i stylu życia ograniczających poziom lęku.
• Farmakoterapia – skuteczność leków może być zdecydowanie poprawiona przy równoczesnym stosowaniu psychoterapii.