Zaburzenie lękowe z napadami paniki polega na pojawianiu się intensywnego, z niczym nie związanego strachu. Atak paniki zjawia się bez wyraźnej przyczyny i trwa zazwyczaj kilka minut lub powraca falami przez okres do dwóch godzin. Przyczyną tego zaburzenia jest kombinacja predyspozycji genetycznych, nierównowagi chemicznej i doświadczanego stresu. Nagłe i silne stresory w postaci poważnych życiowych zmian mogą być wyzwalaczem napadów paniki.
Zaburzenia lękowe z napadami paniki – objawy
Osoba doświadczając ataku paniki zazwyczaj doświadcza kilku z poniższych objawów:
- Objawy fizyczne ataku paniki
- Kołatanie serca
- Ból w klatce piersiowej
- Zawroty głowy
- Zaburzenia równowagi
- Nudności lub dolegliwości żołądkowe
- Uderzenia gorąca lub zimna
- Skrócenie oddechu
- Poczucie duszenia się
- Drżenie
- Pocenie się
- Odrętwienie w rękach i stopach
- Objawy psychiczne ataku paniki
- Poczucie nierzeczywistości
- Depersonalizacja
- Lęk przed popadnięciem w obłęd
- Lęk przed utratą kontroli nad sobą
- Lęk przed umieraniem
Zaburzenia lękowe z napadami paniki – diagnoza
Aby zdiagnozować zaburzenie lękowe z napadami paniki, muszą wystąpić przynajmniej cztery z powyższych objawów oraz:
- miały miejsce co najmniej dwa napady paniki,
- po jednym z napadów paniki dana osoba zamartwiała się miesiąc lub dłużej możliwością wystąpienia kolejnego napadu paniki lub zamartwiała się konsekwencjami napadu paniki.
Aby zdiagnozować zaburzenie lękowe z napadami paniki konieczne jest wykluczenie przyczyn medycznych takich jak nadczynności tarczycy, hipoglikemii, nadmiaru kofeiny, odstawienia leków uspokajających czy odstawienia alkoholu.
Zaburzenia lękowe z napadami paniki – przebieg
Wiele osób uważa, że napad paniki pojawi się na skutek myślenia o lękowej sytuacji lub oczekuje jego pojawienia się. Napad paniki pojawia się nieoczekiwanie bez wyraźnego powodu, bez względu na to co się robi. Nawet jeśli ktoś doświadczył dwóch lub trzech napadów paniki, to kolejny może się już nigdy nie pojawić. Odstępy pomiędzy kolejnymi napadam paniki mogą trwać nawet kilka lat. W okresach pomiędzy napadami paniki zazwyczaj rozwija się obawa przed wystąpieniem kolejnego napadu przyjmując formę lęku antycypacyjnego. U większości osób powikłaniem napadu paniki jest agorafobia – lęk przed miejscami, z których trudno uciec lub w których trudno uzyskać pomoc.
Zaburzenie lękowe z napadami paniki – leczenie
Do najskuteczniejszych i najbardziej zaawansowanych metod leczenia zaburzenia lękowego z napadami paniki należą:
- Kontrola poznawcza – identyfikowanie i eliminacja katastroficznych myśli oraz wypracowanie strategii kontroli paniki.
- Trening relaksacyjny – stosowanie ćwiczeń oddechowych, głęboka relaksacja mięśniowa, ćwiczenia fizyczne.
- Odwrażliwianie interoceptywne – habituacja na fizyczne objawy paniki takie jak np. gwałtowne bicie serca, pocenie się rąk, skrócenie oddechu.
- Zmiana stylu życia – ograniczenie występowania czynników sprzyjających występowaniu ataku paniki oraz wprowadzenie elementów zmniejszających skłonność do ich występowania (dieta, tempo życia, wartości, postawa życiowa).
- Farmakoterapia – skuteczność leków może być zdecydowanie poprawiona przy równoczesnym stosowaniu psychoterapii.
Najskuteczniejsze rodzaje psychoterapii w przypadku leczenia zaburzeń lękowych to terapia behawioralna i poznawczo-behawioralna.